Waarom een risicoanalyse zo belangrijk is? Het voorkomt ongevallen! Wist je dat het opstellen van een risicoanalyse ook verplicht is voor elke onderneming? Geen nood, ELOYA kan je helpen bij het opstellen van een grondige risicoanalyse.
Wat is een risicoanalyse?
We zetten de belangrijkste stappen bij het opstellen van een risicoanalyse even op een rijtje, maar laten we eerst kijken naar de definitie:
De identificatie van gevaren voor het welzijn van de werknemers bij de uitvoering van hun werk, de vaststelling en bepaling van de risico‘s voor dit welzijn en de beoordeling van deze risico’s. Het doel van deze risicoanalyse en alle gerelateerde activiteiten is het vaststellen van preventieve maatregelen. (FOD Werkgelegenheid, 2021)
Het laatste onderdeel, preventieve maatregelen, is het doel van een risicoanalyse. Iedereen wil in de mate van het mogelijke ongevallen voorkomen. Ongeacht hoe banaal sommige ongevallen zijn, kunnen ze ernstige gevolgen met zich meebrengen. Werknemers verliezen kostbare tijd, productie verloopt stroef en klanten worden niet geholpen… Daarom is preventie, en in het verlengde een risicoanalyse en een preventiebeleid, zo belangrijk.
Risicoanalyse = verplicht!
Volgens een van de wetten van Welzijn op het Werk is het verplicht voor elke werkgever om een dynamisch risicobeheersingssysteem (DRBS) op te stellen. Het DRBS moet zowel het welzijn van de werknemers garanderen tijdens het werken, als preventie integreren in de dagelijkse activiteiten van de onderneming.
Een doordachte risicoanalyse ligt aan de basis van een DRBS. De risicoanalyse moet uitgevoerd worden op drie niveaus.
- De organisatie in haar geheel
- Elke groep van werkposten of functies
- Het individu zelf
Als werkgever ben je ook verantwoordelijk voor de opstelling, uitwerking, uitvoering en evaluatie van het DRBS. Door dit systematisch te doorlopen en analyseren, stel je zichzelf in staat om het preventiebeleid constant te optimaliseren.
Maar niet enkel de werkgever speelt een belangrijke rol bij het uitbouwen van een DRBS. Ook het management, werknemers, preventieadviseurs en het comité voor preventie en bescherming op het werk hebben allemaal verantwoordelijkheden en verplichtingen om een gezonde werking binnen een onderneming te garanderen.
Download nu (exclusief voor ELOYA-leden): een kort artikel met de belangrijkste info over de risicoanalyse en een beknopte leidraad voor het opstellen van een risicoanalyse.
5 stappen om een risicoanalyse op te stellen
Stap 1: Identificatie en opsporing van de gevaren
Welke potentiële gevaren zijn er aanwezig bij het uitvoeren van de werken? Hoe werken werknemers samen? Dit zijn slechts een paar die je kan stellen om tot een overzicht te komen van de (potentiële) gevaren.
In deze stap kijk je nog niet naar het effect van het gevaar, maar lijst je simpelweg de potentiële gevaren op. In de volgende stap identificeer je de personen die in aanraking komen met het gevaar.
Stap 2: Identificatie van de blootgestelde
Dit zijn voornamelijk jouw werknemers en het management, maar houd ook zeker rekening met (kwetsbare) groepen die vaak over het hoofd worden gezien. Denk maar aan jobstudenten, stagiairs, nieuwe werknemers, zwangere mensen in dienst, werknemers met een handicap/fobie/aandoening, werknemers die de taal niet goed begrijpen, bezoekers, leveranciers, enz.
Stap 3: Beoordeling van de risico’s
Vervolgens kijk je naar de ernst en de kans van een risico. De waarschijnlijkheid van een risico, de frequentie waaraan iemand wordt opgesteld aan een risico en de ernst van de gevolgen zijn de belangrijkste elementen die hierbij een rol spelen.
Hiervoor bestaan er kwantitatieve methodes, maar dit is niet altijd noodzakelijk. Het simpel weerleggen van deze risico’s kan meer efficiënt zijn in sommige gevallen.
Bovendien is het ook altijd nuttig om de mening te vragen van personen die de werken uitvoeren. Hun visie geeft jou relevante inzichten om risico’s juist te beoordelen.
Stap 4: Beschrijving van de maatregelen
Nadat de risico’s zijn neergepend en beoordeeld, heb je de nodige informatie om preventieve maatregelen te beschrijven. Als werkgever kan je niet vrij bepalen welke maatregelen er moeten genomen worden. Er is een wettelijk voorschrift waarmee rekening moet gehouden worden. De wet beschrijft al een aantal preventieprincipes die duidelijk een prioriteit zijn om risico’s aan de bron te bestrijden of te beperken:
- Risico’s voorkomen;
- Evaluatie van risico’s die niet kunnen worden voorkomen;
- Bestrijding van de risico’s bij de bron;
- Vervanging van wat gevaarlijk is door dat wat niet gevaarlijk of minder gevaarlijk is;
- Voorrang aan maatregelen inzake collectieve bescherming boven maatregelen inzake individuele bescherming;
Stap 5: Toekennen van de prioriteit aan de maatregelen
Last but not least, de nodige preventiemaatregelen vastleggen om een actieplan te kunnen vormen. Deze maatregelen kunnen onderverdeeld worden in drie grote preventiecategorieën.
- Primaire preventie: het gevaar in de mate van het mogelijke elimineren, de blootstelling van het gevaar reduceren, enz.
- Secundaire preventie: schade vermijden door collectieve (bv. vangnetten) of individuele bescherming (bv. helm)
- Tertiaire preventie: de schade beheren en de effecten ervan beperken (bv. noodplan)
Het spreekt voor zich dat een risico in de eerste categorie meer prioritair is dan een risico in de laatste categorie, maar kijk altijd naar de omstandigheden, beschikbare middelen en mogelijkheden.
Het creëren van een dynamisch risicobeheersingssysteem is, zoals de naam al zegt, geen statisch proces. Het is van cruciaal belang dat je permanent en genoeg aandacht geeft aan jouw risicoanalyse. Waarom? Enkel op die manier kan je een preventiebeleid opstellen die de veiligheid van elke stakeholder beschermt.
Heb je nog hulp nodig met het opstellen van een risicoanalyse? Bij ELOYA helpen we je met plezier verder.
ELOYA-leden krijgen exclusief toegang tot een kort artikel met de belangrijkste info en een beknopte leidraad voor het opstellen van een risicoanalyse.
Ook beschikbaar als download: het complete document van FOD Werkgelegenheid (73 pgs.) rond de risicoanalyse. Hierin vind je meerdere classificatie- en rangschikkingsmethoden, en risicoanalysemethoden bij verschillende soorten risico’s.
